Ριχάρδος ο Λεοντόκαρδος και η κατάκτηση της Κύπρου

Ο Ριχάρδος ο Α' της Αγγλίας

Ποιός ήταν πραγματικά ο Ριχάρδος ο Λεοντόκαρδος; Ένας ήρωας όπως μας τον περιγράφουν τα λογοτεχνικά κείμενα και οι παραδόσεις, ο οποίος πήγε το 1187 στους Αγίους Τόπους για να τους ελευθερώσει στο όνομα της θρησκείας ή ένας απλός κατακτητής που επιζητούσε να βρει τα πλούτη της Ανατολής; Όποιος και να ήταν ο Ριχάρδος, είναι σίγουρα μία από τις πιο σημαντικές προσωπικότητες της Γ’ Σταυροφορίας και της Ιστορίας της Μεσαιωνικής Ευρώπης γενικότερα.

1.Καταγωγή Ριχάρδου

Γεννήθηκε στην Οξφόρδη στις 8 Σεπτεμβρίου του 1157 και απεβίωσε το 1199. Ήταν ο τρίτος υιός του Ερρίκου Β’ της Ανδεγαυικής δυναστείας των Πλανταγενετών (η οποία είναι γαλλικής καταγωγής και βασίλεψε στην Αγγλία για τρεις αιώνες και είχε 13 βασιλείς.) και της Ελεονόρας της Ακουϊτανίας.

2.Τίτλοι Ριχάρδου

Α) Βασιλεύς της Αγγλίας από τις 6 Ιουνίου 1189 μέχρι το θάνατο του

Β)Δούκας της Νορμανδίας, της Ακουϊτανίας(1168), του Γκάσκονυ,

Γ) Λόρδος της Ιρλανδίας και της Κύπρου

Δ)Κόμης της Ανζού, του Μαίν, της Νάντ, του Πουατιέ (1172)

Ε)Επικυρίαρχος όλης της Βρετανίας κατά διαστήματα.

Χαρακτηρίζεται ως ο απών βασιλιάς  επειδή αν και είχε για 10 χρόνια τον τίτλο, δεν παρέμεινε στην Αγγλία παραπάνω από 6 μήνες κατά τη διάρκεια της βασιλείας του.

3. Η ζωή του Ριχάρδου

Ο Ριχάρδος ήταν ο ευνοούμενος υιός της μητέρας του Ελεονόρας.Ονομάστηκε Λεοντόκαρδος λόγω του θάρρους που επέδειξε στις μάχες.Μιλούσε και έγραφε πάντοτε στη μητρική του γλώσσα ,τα γαλλικά. Μας έχουν μάλιστα διασωθεί πολλά ποιήματα του. Απαξίωσε μάλιστα να μάθει την αγγλική.Απέφευγε να μείνει ακόμα και στην Αγγλία προτιμώντας να ζει στη Γαλλία, στο Δουκάτο της Ακουϊτανίας, στη Νοτιοδυτική Γαλλία, προτιμώντας το ως σημείο ανεφοδιασμού του στρατού του. Θεωρούσε εαυτόν Γάλλο βασιλιά της Αγγλίας. Στην ηλικία των 16, είχε ήδη τον δικό του στρατό, με τον οποίο κατέστειλε μάλιστα μία εξέγερση στο Ποιτού, η οποία έγινε ενάντια στον πατέρα του. Ήταν από τους κεντρικούς αρχηγούς της  Γ’ Σταυροφορίας πετυχαίνοντας μάλιστα και πολλές νίκες εναντίον του Μουσουλμάνου αντιπάλου του, Σαλαντίν, αλλά δεν κατάφερε να ανακτήσει την Ιερουσαλήμ. Ο θάνατος του, το 1199, αφού επέστρεψε στη Γαλλία από πολλές περιπέτειες μετά την Σταυροφορία, εικάζεται πως προήλθε από τα βέλη ενός παιδίου, το οποίο ο Ριχάρδος συγχώρεσε και διέταξε να μην το πειράξουν. Ο εγκέφαλος του Ριχάρδου τάφηκε στο αβαείο του Σαρρού στο Πουατού, η καρδιά του τοποθετήθηκε στον Καθεδρικό ναό της Ρουέν και το υπόλοιπο σώμα του στο αβαείο του Φοντεβρώ.

4.Οικογενειακή κατάσταση

Ήταν ο νεώτερος αδελφός των Γουλιέλμου Θ’, Ερρίκου του Νεώτερου, και της Ματθίλδης. Ήταν επίσης μεγαλύτερος των Γοδεφρίγου Β’, Λεονώρας της Αγγλίας, Ιωάννα της Αγγλίας, Ιωάννη του Ακτήμονος. Επειδή ήταν  ο τρίτος υιός στην οικογένεια, δεν περίμενε ποτέ ότι θα γινόταν βασιλιάς. Ο πατέρας του, Ερρίκος ο Β’, ήταν ο δισέγγονος του Γουλιέλμου του κατακτητή. Η πλησιέστερη συγγένεια με την Αγγλία, ήταν με την Ήντιθ, σύζυγο του Ερρίκου Α’ της Αγγλίας. Σύγχρονοι ιστορικοί μάλιστα συνδέουν την οικογένεια με τους Αγγλοσάξονες βασιλείς της Αγγλίας, καθώς και με τον Αλφρέδο τον Μέγα. Όταν ο πατέρας του πήγαινε στη Σκοτία, ο ίδιος παρέμενε  στην Αγγλία. Ανατράφηκε από την Ιοδιέρνη την οποία αντάμειψε αργότερα για την προσφορά της. Δεν έμαθε ποτέ Αγγλικά αλλά χρησιμοποιούσε μόνο τα Γαλλικά στα γραπτά του καθώς και την Γλώσσα του οκ(τοπική διάλεκτος της Νοτιοδυτικής Γαλλίας). Aπό τότε επέδειξε σημαντικά πολιτικά και στρατιωτικά προσόντα.

Η κατάκτηση της Κύπρου

Ένα σημαντικό επεισόδιο της δράσης του Ριχάρδου αποτελεί η κατάκτηση της Κύπρου το 1191.  Βρισκόμενος για έξι μήνες σε απραξία στο νησί της Σικελίας, στο δρόμο για την εκστρατεία της Γ’ Σταυροφορίας, αποφασίζει να συνεχίσει το ταξίδι του στις 10 Απριλίου. Μία φοβερή θύελλα τον αναγκάζει να προσαράξει στις ακτές του νησιού, με την αρραβωνιαστικιά του Bερεγγάρια της Nαβάρρας, την αδελφή του και άλλους επισήμους , κοντά στη Λεμεσό. Το νησί διοικείτο από τον αποστάτη βυζαντινό ηγεμόνα Ισαάκιο Κομνηνό. Καθώς τα σταυροφορικά καράβια προσάραξαν στο νησί, εκείνος δείχνει εχθρική στάση έναντι του Ριχάρδου. Ο Ριχάρδος αποβιβάζεται και τον νικάει στην Τρεμιθούσα, την πρωτεύουσα της νήσου, στα τέλη του Μαΐου του 1191.  Στη Λεμεσό παντρεύεται τη Bερεγγάρια και τη στέφει βασίλισσα της Aγγλίας. Λίγο αργότερα πωλεί το νησί στους Nαΐτες ιππότες για 100.000 δηνάρια. Aυτοί όμως, μετά την επανάσταση των κατοίκων εναντίον τους, πωλούν την Kύπρο, τον επόμενο χρόνο, στον φράγκο Γουίδωνα Λουζινιανό, έκπτωτο βασιλιά των Iεροσολύμων.

Η πορεία του Ριχάρδου στην Γ' Σταυροφορία