Ιωάννης Καποδίστριας, 27 Σεπτεμβρίου 1831, Θυσία για την Ελλάδα

 

"κάποια στιγμή ένα τέτοιο "εγώ", ένα ιστορικά ασήμαντο "εγώ", για μιάν ασήμαντη προσωπική αφορμή,  δολοφόνησε τον Κυβερνήτη, αυτόν που αγωνίσθηκε να υποτάξει όλα τα "εγώ" των Ελλήνων στην ενότητα μιάς ευνομούμενης Πολιτείας, μιάς Πολιτείας όπου κάθε "εγώ" θα είχε την ελευθερία που επιτρέπει η ελευθερία των άλλων και η τάξη του συνόλου" Κων. Τσάτσος

Σύντομο χρονικό: Ο Καποδίστριας γεννιέται στην Κέρκυρα στις 31 Ιανουαρίου 1776. Η οικογένεια του είναι ευγενικής καταγωγής από την Ίστρια και είχε έρθει στο νησί περί τον 15ο αιώνα. Τελειώνει τις εγκύκλιες σπουδές του και φεύγει για να σπουδάσει ιατρική στην Πάδοβα της Ιταλίας. Γυρίζει σε ηλικία 21 ετών όπου αφωσιώνεται στο επάγγελμά του και μάλιστα βοηθά πολύ τους άπορους, βρισκόμενους όταν τον χρειάζονταν δίπλα τους, χωρίς να αξιώνει χρηματική αμοιβή.

Το 1798 αφοσιώνεται στην πολιτική. Ο ρωσοτουρκικός στόλος υποχρεώνει τους Γάλλους να υποχωρήσουν από τα Επτάνησα που είχαν καταλάβει ένα χρόνο νωρίτερα. Το Μάρτιο του 1800 παραχωρείται η αυτοδιοίκηση στα Επτάνησα ως φόρου υποτελής στο Σουλτάνο (Ιόνιος Πολιτεία). Ο Καποδίστριας διορίζεται κατά σειρά, έκτακτος επίτροπος της τοπικής κυβερνήσεως, υπουργός και γραμματέας εξωτερικών, ναυτικών και εμπορίου. Το 1807 ο Ναπολέων ανακαταλαμβάνει τα Επτάνησα  και το 1809 γίνεται η προσάρτηση τους στη Μ. Βρετανία. Από τον Ιανουάριο του 1807 ως το 1822 ο Καποδίστριας βρίσκεται στην Πετρούπολη ως υπουργός εξωτερικών της Ρωσίας. Σημαντικές του διπλωματικές επιτυχίες είναι η διάσωση του κράτους της Γαλλίας, μετά την ήττα του Ναπολέοντα στο Βατερλώ καθώς ζήτησε ήπιους όρους παράδοσης, η ενοποίηση 41 κρατιδίων της Γερμανίας σε ομόσπονδο κράτος και η παραχώρηση συντάγματος στην Πολωνία, σε τμήμα που είχε καταλάβει η Ρωσία. Χάρις σε αυτόν είναι και σήμερα ανεξάρτητο το κράτος της Ελβετίας. Σημαντικές υπήρξαν επίσης οι διαφορές του με τον Μέτερνιχ σχετικά με το ζήτημα της επαναστατημένης Ελλάδας. Είχε ήδη προηγηθεί η επίσκεψη της Φιλικής Εταιρείας για να αναλάβει αρχηγός της και η άρνηση του, επειδή θεωρούσε πως δεν ήταν η κατάλληλη στιγμή. Όταν ξεκίνησε η Επανάσταση προσπαθεί να πείσει τον τσάρο της Ρωσίας, Αλέξανδρο Α' να βοηθήσει επαναστατικά τους εξεγερμένους. Το Μάιο η επανάσταση καταδικάζεται και το καλοκαίρι του 1822 φεύγει ο ίδιος για την Ελβετία όπου ιδιωτεύει για πέντε έτη, ως τις 3 Απριλίου 1827 όπου ονομάζεται Κυβερνήτης της Ελλάδος και επίσημα το διοικεί από το 1830, όπου αναγνωρίστηκε επίσημα από το Πρωτόκολλο του Λονδίνου.

Η σύντομη διακυβέρνηση του Καποδίστρια, προσπάθησε να φέρει τον εκσυγχρονισμό στην Ελλάδα η οποία ερχόταν σε αντίθεση με τους συντηρητικούς κοτζαμπάσηδες και προεστούς. Ερχόταν με διαφορετικό πνεύμα, ένα είδος "ολοκληρωτικής δεσποτείας", το οποίο όμως δεν ήταν προς ιδίον όφελος, αλλά για τους Έλληνες, οι οποίοι τον αποκαλούσαν πατέρα όλων τους. "Εγκατέλειψα για πάντα τις μεγάλες ευρωπαϊκές και διπλωματικές υποθέσεις, τις λαμπρές θέσεις και τα αξιώματα. Από τώρα και στο εξής θα αφιερώσω τον εαυτό μου και τις δυνάμεις μου αποκλειστικά και μόνον στα καθήκοντα μου απέναντι στην πολυβασανισμένη και κατερειπωμένη πατρίδα μου... Ο άλλος στόχος για τον οποίο βρίσκομαι εδώ, είναι για να χτυπήσω όλες τις πόρτες, να κάνω κατά κάποιο τρόπο το έργο του "ζητιάνου", για να απευθύνω εκκλήση προς τους πάντες να βοηθήσουν θετικά και να αγαπήσουν τον γενναίο ελληνικό λαό." είχε δηλώσει ο ίδιος. Η άρνηση του όμως να μοιράσει τη γη στους ακτήμονες αγρότες, του στερούσε σημαντική λαϊκή υποστήριξη και τον αφήνε μόνο στις επιθέσεις των αντιπάλων του. Η υποψία του ότι κινούνται οι πολιτικοί εχθροί του εναντίον του, η σύσταση ξεχωριστής κυβέρνησης στην Ύδρα και η εχθρική στάση των Μεγάλων Δυνάμεων των έκαναν αυστηρό και καχύποπτο, ποτέ όμως δεν μίλησε ή ζήτησε κάτι εναντίον όσων τον κατηγορούσαν. Η δολοφονία του στις 27 Σεπτεμβρίου του 1831 δείχνει τελικά ότι προτίμησε να θυσιάσει και την ίδια του τη ζωή, ξέροντας ίσως μέσα του ότι η χώρα δεν ήταν ακόμα έτοιμη να δεχτεί έναν τέτοιο ηγέτη. Αν και είχε την ευκαιρία δεν παντρεύτηκε ποτέ, διέθεσε μεγάλο μέρος της περιουσίας του και πάντοτε έδειχνε ενδιαφέρον για τους άπορους και τα ορφανά παιδιά. Είναι χαρακτηριστικό το γεγονός ότι δεν διέθετε προσωπική φρουρά και τη μέρα της δολοφονίας του στο Ναύπλιο (ημέρα Κυριακή) έφυγε πιό νωρίς για τη Θεία Λειτουργία επειδή ο αδελφός του Αυγουστίνος, τον είχε εμποδίσει την προηγούμενη Κυριακή να πάει, λόγω των απειλών από την οικογένεια Μαυρομιχάλη. Τελικά αυτή τη φορά (6:35 περίπου) το κακό δεν αποφεύχθη και η Ελλάδα έχασε έναν άνθρωπο, που έως τότε είχε προσφέρει πιό πολλά θετικά παρά αρνητικά.

Η αλαζονεία που διακυβεύει τους ανθρώπους για εξουσία, ανεξαρτήτως πολιτικών ιδεολογιών, οδηγεί σε ακραίες καταστάσεις και άξιοι άνθρωποι χάνονται. Η θυσία του Καποδίστρια πάντως έδωσε το έναυσμα για τη δημιουργία ενός πιό σταθερού κράτους.

Το έργο του τόσο σε Ελλάδα και εξωτερικό είναι άξιο λόγου και σίγουρα πρέπει να αποτελεί αντικείμενο μελέτης, ακόμα και αιτία για να δίνεται περισσότερη προσοχή σε φλέγοντα ζητήματα που αφορούν τις κρατικές οντότητες σήμερα. 

Κλείνοντας, τα λόγια του επιστήθιου φίλου του, Δ. Αρλιώτη αποτελούν την καλύτερη σύνοψη για τον άνθρωπο, πατέρα, αδελφό, φίλο των Ελλήνων Καποδίστρια: " Κάποτε η φύση με εξαίρετη μαεστρία δημιουργεί ανθρώπους, που η κυριώτερη σκέψη τους και οι αγώνες τους είναι η ευτυχία των συνανθρώπων τους, που προσπαθούν να στηρίξουν σε γερά θεμέλια. Οι σπάνιοι και ανώτεροι αυτοί άνθρωποι... έχουν σκοπό της; ζωής τους να ανορθώσουν, να εκπολιτίσουν και να εξυψώσουν την κοινωνία των ανθρώπων... Είναι αυτοί που μάχονται, αντιμετωπίζοντας αντιξοότητες και εχθρότητες. Είναι αυτοί που αδιαφορούν για την προσωπική τους ευτυχία και τα προσωπικά τους συμφέροντα. Άνθρωποι του ηθικού αυτού μεγαλείου, τραγικό θύμα των θυσιών και της προσφοράς του, υπήρξε ο κόμης Ιωάννης Καποδίστριας. 

Ανήμερα του θανάτου του τελείται επιμνημόσυνη δέηση στο μνήμα του, μέσα στην Ι.Μ. Πλατυτέρας Κέρκυρας...

Πηγή: Δ. Δαμιανίδου, Ιωάννης Καποδίστριας,Ζητιάνος για την Ελλάδα, εκδόσεις Χριστιανική Ελπίς